> Θέματα > Θέματα-Σχινάς > Μονές

Μονές

  • Μονές λέγονται μεγάλα ή μικρά οικοδομήματα μέσα σε οχυρό συνήθως περίβολο όπου διαβιούν πολλοί ή λίγοι μοναχοί των οποίων τα ονόματα και τον αριθμό όσων ζουν σε αυτές μπορεί να βρει κανείς στην προσκομιδή. Από τις 20 μονές οι περισσότερες βρίσκονται στην ακτή ή σε μικρή απόσταση από αυτή. Αυτές είναι η μονή Χιλανδαρίου, Φιλοθέου, Καρακάλου, Αγίας Λαύρας, Κουτλουμουσίου, Σίμωνος πέτρα, Ξηροποτάμου, Κωνσταμονίτου και Ζωγράφου. Όλες οι μονές έχουν στην ακτή αποβάθρες και νεώλκεια ή αρσανάδες όπου ανασύρονται τα πλοιάρια των μετοχίων ενώ το κύριο λιμάνι του Όρους είναι αυτό της Δάφνης στα δυτικά. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 594-595)
  • Στις κοινοβιακές μονές οι μοναχοί έχουν κοινή τράπεζα στην οποία πότε δεν προσφέρεται κρέας ούτε το Πάσχα και τρεις φορές την εβδομάδα ούτε λάδι.Κατά τη διάρκεια του γεύματος ή του δείπνου ο αναγνώστης της ημέρας αναγιγνώσκει από τον άμβωνα το βίο του εκάστοτε εορτάζοντα αγίου.Οι Μονές διοικούνται από ηγούμενο ο οποίος έχει συνήθως ισόβια θητεία ενώ στην ενθρόνιση του παρίστανται μέλη της ιεράς συνάξεως και συμβούλιο από ηγουμένους που εκλέγεται κάθε χρόνο και αποτελείται από τέσσερα ή πέντε μέλη.Άλλες μονές καλούνται ιδιόρρυθμες. Σε αυτές καθένας από τους μοναχούς ετοιμάζει ξεχωριστά το φαγητό του στο κελί του λαμβάνοντας τα αναγκαία από τη μονή ή αν το επιθυμεί μπορεί να πάρει φαγητό από κοινό καζάνι που ετοιμάζεται για τους εργάτες και τεχνίτες. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 595)
  • Οι ιδιόρρυθμες μονές διοικούνται από προϊστάμενους μοναχούς ή ιερομονάχους (ο αριθμός τους διαφέρει ανάλογα με το μέγεθος της μονής) οι οποίοι την πρώτη κάθε έτους εκλέγουν τριμελή επιτροπή.Τα μελή της καλούνται ο Πρώτος, ο Ταμίας και ο Δικαίος.Αυτοί για ένα χρόνο κανονίζουν τα της μονής και σε περίπτωση ανάγκης καλούν σε έκτακτη ιερά σύναξη τους προϊσταμένους οι οποίοι τακτικά μια ή δυο φορές την εβδομάδα συγκεντρώνονται για να συζητήσουν για τη μονή.Οι προϊστάμενοι, οι γέροντες ή οι ηγούμενοι της μονής είναι είτε ιερείς είτε μοναχοί.Αυτοί έχουν υποτακτικό που τους φροντίζει στον οποίο όταν πεθάνουν αφήνουν μέρος της περιουσίας τους.Για να λάβει κανείς τον ανώτερο αυτό τίτλο απαιτείται πολυετής διαμονή στη μονή, παιδεία και πληρωμή ποσού 10 λιρών στη μονή.Οι μοναχοί που ανέρχονται σε τούτο το αξίωμα αποστέλλουν μέσα σε καινούριο μαντήλι στους αδελφούς τους στη μονή και κυρίως στους ανωτέρους τους καφέ, ζάχαρη, λουκούμια και ροσόλι.(Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 595-596)
  • Ο μοναχός που πρόκειται να χρισθεί προϊστάμενος ή γέροντας εισέρχεται στο ναό φορώντας κοντό μανδύα και τοποθετείται στο στασίδι του προϊσταμένου από όπου ακούει τους κατά το τυπικό απευθυνόμενους σε αυτόν συμβουλευτικούς λόγους.Ο χρισθείς κρούοντας ένα μικρό κουδουνάκι κατέρχεται με τους αδελφούς του στο νάρθηκα όπου ντύνεται με τον αρχιερατικό μανδύα, λαμβάνει από τον αρχιερέα ή τον αρχιμανδρίτη μετά από τιμητική προσφώνηση ράβδο και εισέρχεται στον ναό, ανεβαίνει στον αρχιερατικό θρόνο ενώ οι ψάλτες ψάλλουν.Έπειτα βγαίνουν όλοι στον νάρθηκα και ο χρισθείς ανεβαίνει σε ένα στασίδι και όλοι οι αδελφοί του περνούν και του φιλούν το χέρι ενώ ο ίδιος των ιερωμένων ασπάζεται την δεξιά και των μοναχών και γερόντων το μέτωπο.Μετά την τελετή όσοι φέρουν τα κλειδιά των διακονημάτων τα παραδίδουν στον ηγούμενο ως δείγμα παραιτήσεως.Αυτός τους τα ξαναδίδει σα να τους διορίζει εκ νέου.Ο χρισθείς παραμένει στο αξίωμα αυτό για 40 μέρες μετά το πέρας των οποίων επανέρχεται η προτεραία κατάσταση όταν ο χειροτονηθείς με ορισμένη διαδικασία παραιτείται μετά τον εσπερινό. Η ίδια τελετή πραγματοποιείται και για την εκλογή του ηγουμένου μονής με τη διαφορά ότι η ράβδος του παραδίνεται είτε από τον αρχιερέα είτε από αντιπρόσωπο της Λαύρας.(Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 596-597)
  • Όλοι οι μοναχοί ή ιερομόναχοι που διαμένουν στο Άγιο Όρος με εξαίρεση τις ώρες της προσευχής απασχολούνται σε διάφορες εργασίες εκτός από τους γέροντες και όσους δεν μπορούν να εργαστούν.(Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 597)
  • Κάθε μονή εκτός από τα δωμάτια για τους μοναχούς και άλλους αναγκαίους χώρους διατηρεί ξενώνα για την υποδοχή και την ανάπαυση των επισκεπτών που καλείται αρχονταρίκι.Τα πιο σημαντικά είναι του Αγ.Παντελεήμονα ή της ρωσσικής μονής, της σκήτης του Αγ.Ανδρέα και της μονής Βατοπεδίου. Στη μονή Βατοπεδίου, Ιβήρων, Αγ.Παντελεήμονα και τη σκήτη του Αγ.Ανδρέα υπάρχουν και καλά νοσοκομεία. Άξια λόγου είναι και η τέχνη με την οποία ο κωδωνοκρούστης κρούει τις πολλές καμπάνες που βρίσκονται σε κάθε κωδωνοστάσιο. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 597)
  • Σε όλες τις μονές όπως και στις σκήτες υπάρχουν πολλές εκκλησίες αλλά η κύρια εκκλησία στις μονές καλείται καθολικό και στις σκήτες κυριακό. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 597)