• Το Βλάχικο γυμνάσιο στο Μοναστήρι είναι ένα μεγάλο καινούργιο κτίριο, στο κέντρο της πόλης, πίσω από το μοναστήρι των Λαζαριστών, με εκατό μαθητές ( από τους οποίους οι εξήντα είναι οικότροφοι) και με δέκα καθηγητές που διδάσκουν ρουμανικά, γερμανικά, φιλοσοφία, μαθηματικά, φυσικές επιστήμες, λατινικά, αρχαία ελληνικά, ιστορία, θρησκευτικά, γεωγραφία, ιταλικά, τουρκικά, γαλλικά .(Berard, σ. 308)
  • Το Βλάχικο γυμνάσιο χωρίζεται με έναν απλό φράκτη από το λαζαρίτικο μοναστήρι. Γυμνασιάρχης για τους τύπους είναι κάποιος Βλάχος, ο Μ.Δ. Κοσμολειός .Δε παρουσιάζει ομοιότητες με τον τύπο του ευρωπαικού γυμνασίου. Είναι ένα απλό τούρκικο σπίτι με λάσπη και ξύλο. Τοίχοι άσπροι, βεράντες και σκάλες από άβαφο ξύλο, κρεβάτια ανατολικού τύπου, δύο κουβέρτες δηλαδή πάνω σε μία προβιά, που την τυλίγουν κάθε πρωί σε μία γωνιά της καμάρας. Όταν τα παιδιά φύγουν για τις διακοπές, μένουν μόνο καμιά εικοσαριά ορφανά ή οικότροφοι ,όλοι με το εθνικό τους ένδυμα : κάλτσες από μπλε μαλλί και μαύρες βαριές καπότες. Όλοι αυτοί οι μικροί Καραγκούνηδες μιλούν γαλλικά και απαγγέλλουν το «Le loup et l’Agneau». Βλάχικα, τούρκικα, γαλλικά και προπαίδεια είναι το κύριο υλικό της διδασκαλίας και η αποσκευή αυτή είναι αρκετή, για να γίνεις σπουδαίος άντρας στη Τουρκία. Εκτός από αυτό μία ανώτερη τάξη προπαρασκευάζει τους νεαρούς βλαστούς για τις εξετάσεις των ρουμάνικων πανεπιστημίων.(Berard, σ. 324-325)