• Σέρβοι:Εάν είχαν λίγη περισσότερη ηρεμία και ειρήνη αυτές οι φτωχές περιοχές της Μακεδονίας, όπου η γονιμότητα του εδάφους συναντά μία απίστευτη ζωτικότητα των διάφορων πληθυσμών, θα μπορούσαν να αναγεννηθούν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Για όλες τις φυλές που κατοικούν στη Βαλκανική χερσόνησο δεν υπάρχει μία σωστή αριθμητική προσέγγιση. Οι Σέρβοι θεωρούν τη Μακεδονία ως μία σερβική χώρα. Με τον ίδιο τρόπο οι Έλληνες τη θεωρούν ελληνική και στο σύνολο της βουλγαρική οι Βούλγαροι. Οι Κουτσόβλαχοι, με λατινική καταγωγή, χριστιανικός πληθυσμός, διαιρούνται σε δύο κατηγορίες: οι Έλληνες και οι Σλάβοι- αυτοί οι τελευταίοι με τη σειρά τους χωρίζονται σε Σέρβους και Βούλγαρους. (Mantegazza,σ. 4)
  • Σέρβοι: Οι Σέρβοι βασιλείς στο τέλος του 13ου αι. και στις αρχές του 14ου αι. θα ανακαταλάβουν ένα σημαντικό κομμάτι της Μακεδονίας, υπερασπίζοντας το νικηφόρα ενάντια στους Βουλγάρους που είχαν προσπαθήσει να το ανακαταλάβουν. Μέχρι που ο Δουσάν, ο μεγάλος Σέρβος κατακτητής, μαζί με άλλες χώρες, θα γίνει κύριος ολόκληρης της Μακεδονίας. Η αντιδικία, όπως φαίνεται, μεταξύ Σέρβων και Βουλγάρων για την κυριαρχία της Μακεδονίας δεν ξεκίνησε ξαφνικά. Από το θάνατο του Στέφανου Δουσάν, η Σερβική Αυτοκρατορία χωρίστηκε σε ποικίλες επαρχίες και ανεξάρτητα βασίλεια. Τη Μακεδονία κατείχε ο βασιλιάς Βικούτιν ο οποίος θα κατάφερνε πολύ σύντομα να αντισταθεί στους Τούρκους κατακτητές, οι οποίοι όλο και περισσότερο ισχυροποιούνταν. Το 1371 μία μεγάλη μάχη έλαβε χώρα μεταξύ του Μακεδόνα βασιλιά και των Τούρκων στις όχθες του Μαρίτσα –ο ιστορικός ποταμός των Βουλγάρων- και από εκείνη τη στιγμή ο Σέρβος βασιλιάς της Μακεδονίας έγινε σχεδόν υποτελής του Σουλτάνου. Λίγο καιρό μετά, όταν οι Σέρβοι από το βόρειο τμήμα πολέμησαν γενναία τις οθωμανικές ορδές, ο Μάρκο, γιος του Βικούτιν, του οποίου ο ηρωϊσμός εξυμνείται ακόμα στα τραγούδια του λαού, νίκησε στην αξιομνημόνευτη μάχη του Κοσσόβου. (Mantegazza, σ. 6)