Στάγιρα

Παλαιό Όνομα :Δογαντζί ή Καζαντζή Μαχαλάς

Δήμος : Αριστοτέλη

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Όταν κάποιος βγει από το Νεοχώρι, επανέρχεται στις εκβολές του Στρυμόνα, η οδός κατεβαίνει προς Νότον και μετά από μιάμιση ώρα φτάνει στην κώμη Κουτσούκ Κρούσοβα. Από εκεί δε παρεκτείνεται κατά μήκος της παραλίας του κόλπου και σε μία ώρα φτάνει στα Βραστά. Απέναντι από τα αριστερά φαίνεται η κώμη του Σταυρού, που δείχνει πιθανώς την πόλη των αρχαίων Σταγείρων, αποικία των Ανδρίων και πατρίδα του Αριστοτέλη. (Isambert, σ.26)
Ύστερα [από την Αρναία] φτάνουμε πέντε ώρες μετά στο Ίσβορο, που και αυτή είναι μία ελληνική κωμόπολη που αποτελείται από 300 σπίτια, και βρίσκεται στις νότιες κλυτίες ενός δασώδους όρους από όπου φαίνονται και το Αιγαίο Πέλαγος, αλλά και το όρος Άθως. Σ΄αυτό ακριβώς το σημείο πολλοί αρχαιολόγοι τοποθετούν την αρχαία πόλη των Σταγείρων.(Isambert, σ.52)

Στην κορυφή αυτού του κόλπου, σε χαμηλότερο σημείο μου περιγράφουν ένα ελληνικό κάστρο το οποίο βρίσκεται σε ένα ύψωμα και καταλαμβάνει έναν χώρο τεσσάρων στρεμμάτων. Στο υπόστρωμα του, από την πλευρά της θάλασσας, λέγεται ότι υπάρχουν πολλά ελληνικά θεμέλια με ίχνη ενός αρχαίου λιμανιού. Ο τόπος ονομάζεται Στρατώνι και υποτίθεται ότι είναι τα αρχαία Στάγειρα. Ένας αγωγιάτης, ο οποίος συνοδεύει πεζός τα άλογα, μου υπογράμμισε ότι είναι η πατρίδα του Αριστοτέλη.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.159)
Η παράδοση, ως προς τα Στάγειρα, είναι πιθανόν εσφαλμένη, καθώς τα Στάγειρα ήταν ένα μέρος μεγαλύτερης σημασίας από ότι υποδεικνύουν τα υπολείμματα στο Στρατώνι και την κλειστή κοιλάδα του, επιπλέον το τελευταίο όνομα μοιάζει περισσότερο στο Στρατονίκεια ώστε υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα ταύτισης.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.160)
Αυτά τα κατάλοιπα, η θέση, και το όνομα Σταυρός, το οποίο, καθώς και ο τονισμός στη [λέξη] Στάγειρος είναι στην πρώτη συλλαβή, είναι μια φυσική έκθλιψη αυτού του ονόματος, φαίνεται ως ενδεικτικό ότι ο Σταυρός είναι ο χώρος των Σταγείρων. Ο Ηρόδοτος στην περιγραφή της πορείας του στρατού του Ξέρξη από την εκβολή του Στρυμόνα στην Άκανθο, δηλώνει, ότι αφού πέρασε την Άργιλο και άφησε τον κόλπο του Ποσιδείου στα αριστερά, διάβηκε την πεδιάδα η οποία ονομάζεται Συλεύς, και μετά αφού πέρασε τα Στάγειρα έφθασε στην Άκανθο.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.167)
Σχετικά με το γεγονός της αποκατάστασης των Σταγείρων εξαιτίας της επιρροής του Αριστοτέλη, έχουμε απόδειξη ότι είχε πέσει σε παρακμή πριν από τα χρόνια του Αλεξάνδρου. Την ίδια στιγμή τα λίγα απομεινάρια που διασώζονται και η ζήτηση όλων των νομισμάτων των Σταγείρων. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.169)
Δεν υπάρχει δυσκολία να αντιληφθούμε ότι, όταν η Χαλκιδική ήταν υπόδουλη στη Ρώμη για τρεις και τέσσερις αιώνες η τοπογραφία της χώρας θα έπρεπε να διαφέρει από αυτήν που διατήρησε την εποχή της ελευθερίας της. Ο Πτολεμαίος έχει διαχωρίσει όλη την χερσόνησο σε δύο μέρη, στη Χαλκιδική και στην Παραλία. Η Παραλία περιλάμβανε όλη την παραθαλάσσια περιοχή ανάμεσα στον Κόλπο της Θεσσαλονίκης και την Δέρις, το ακρωτήριο της Σιθωνίας. Για αυτό το λόγο η δυτική ακτή της Σιθωνίας είχε περιληφθεί τότε στην Παραλία και η ανατολική στην Χαλκιδική, μαζί με την Άκανθο, όλη την χερσόνησο της Ακτής, και όλη την παραθαλάσσια περιοχή που περιλαμβάνεται στον Στρυμονικό Κόλπο, τόσο βόρεια μέχρι τον Βρωμίσκο, με εξαίρεση τα Στάγειρα. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.460)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.